Inhoudsopgave
Bij het starten van je onderneming is de keuze van de rechtsvorm een van de meest fundamentele beslissingen met de grootste impact. Het bepaalt je juridische status, je fiscale verplichtingen en, misschien wel het allerbelangrijkste, je persoonlijke aansprakelijkheid. Voor de meeste Nederlandse ondernemers, en zeker voor starters, spitst de keuze zich toe op twee populaire vormen: de eenmanszaak (ook wel zzp’er genoemd) en de besloten vennootschap (BV). Er bestaat geen universeel ‘beste’ antwoord; de optimale keuze is volledig afhankelijk van je verwachte winst, de risico’s die je loopt en je persoonlijke situatie.
De eenmanszaak uitgelegd
De eenmanszaak is veruit de meest gekozen rechtsvorm voor startende ondernemers in Nederland. De populariteit is te danken aan de eenvoud en de fiscale voordelen. Oprichten is een fluitje van een cent: een simpele inschrijving bij de Kamer van Koophandel volstaat. Fiscaal gezien word je als één geheel gezien met je bedrijf. De winst die je maakt, is direct jouw inkomen in Box 1. Dit geeft je, mits je aan het urencriterium voldoet, recht op zeer aantrekkelijke aftrekposten zoals de zelfstandigenaftrek en de startersaftrek, waardoor je in de beginjaren vaak weinig inkomstenbelasting betaalt.
Het grote nadeel privé aansprakelijkheid
De eenvoud van de eenmanszaak heeft een serieuze keerzijde: er is geen juridische scheiding tussen je bedrijfsvermogen en je privévermogen. Dit betekent dat jij volledig persoonlijk aansprakelijk bent voor alle schulden van je bedrijf. Als je onderneming failliet gaat of een schadeclaim niet kan betalen, kunnen schuldeisers aanspraak maken op je privébezittingen, zoals je spaargeld, je auto en zelfs je eigen woning (afhankelijk van je huwelijkse voorwaarden). Dit is een risico dat je zeer serieus moet nemen, zeker als je grote contracten aangaat, personeel in dienst neemt of dure investeringen financiert.
De besloten vennootschap (BV)
Een besloten vennootschap (BV) is een compleet andere structuur. De BV is een zelfstandige rechtspersoon. Jij bent als oprichter de aandeelhouder en meestal ook de directeur (directeur-grootaandeelhouder, of DGA). Het cruciale voordeel is de beperkte aansprakelijkheid. Als de BV failliet gaat, kunnen schuldeisers in principe alleen aanspraak maken op het vermogen binnen de BV. Je privévermogen blijft buiten schot, mits je kunt aantonen dat er geen sprake is geweest van ‘onbehoorlijk bestuur’. De oprichting is wel complexer en duurder; je moet langs de notaris voor een oprichtingsakte en de administratieve lasten, zoals het publiceren van een jaarrekening, zijn hoger.
De fiscale kant van de BV
Fiscaal werkt een BV ook fundamenteel anders. De BV betaalt zelf vennootschapsbelasting (VPB) over de gemaakte winst. Jij, als DGA, staat op de loonlijst van je eigen BV en moet jezelf een ‘gebruikelijk loon’ uitkeren (een door de Belastingdienst vastgesteld minimumsalaris). Over dit loon betaal je net als ieder ander inkomstenbelasting in Box 1. Wil je de winst die overblijft ná de vennootschapsbelasting aan jezelf uitkeren, dan doe je dat als dividend. Over dit dividend betaal je vervolgens nogmaals belasting in Box 2 (aanmerkelijk belang). Deze dubbele belastingstructuur maakt de BV fiscaal vaak pas aantrekkelijk bij structureel hoge winsten.
Het omslagpunt bepalen
De keuze hangt dus af van risico en winst. De vuistregel is: begin je met een laag risico en een bescheiden winstverwachting, dan is de eenmanszaak fiscaal veruit het voordeligst dankzij de aftrekposten. Groeit je bedrijf hard, nemen je risico’s toe (bijvoorbeeld door personeel) en stijgt je winst structureel boven de circa 100.000 tot 150.000 euro? Dan wordt de BV aantrekkelijker. De lagere belastingtarieven in de BV wegen dan op tegen het verlies van de aftrekposten, en de beperkte aansprakelijkheid geeft rust. Een accountant kan dit ‘omslagpunt’ precies voor jouw situatie berekenen. Gelukkig kun je je eenmanszaak later altijd nog omzetten naar een BV.